MEMDUH ŞEVKET ESENDAL (1883-1952)
HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ, ESERLERİ Memduh Şevket Esendal,29 Mart 1883'te
Çorlu'da dogdu. Aile çiftlikle ugraşiyordu. Birbirini izleyen savaşlar yüzünden,düzenli bir ögrenim yapamadi,kendi kendine Fransizca,Rusça,Farsça ögrendi. Girdigi (1906) ittihat ve Terakki Cemiyeti'nde 1908'den sonra müfettiş olarak çalişti. Bir çok yerleri bu görevle dolaşti. Balkan savaşi patlayinca (1910),aile Çorlu'dan Istanbul'a göçtü.
Büyük Millet Meclisi kurulunca Anadolu'ya geçti,Atatürk'ün yanında yer aldı,Azerbaycan'da (Bakü'de) ortaelçilik görevinde bulundu (1920-1924). Sovyet Rusya'nın bu cumhuriyeti kaldırması üzerine İstanbul'a döndü. Galatasaray ve Kabataş liselerinde tarih-coğrafya öğretmenliği yaptı. Muhittin Birgen'in yayımladığı Meslek dergisinde öyküler yazdı. Mustafa Memduh adıyla Miras adlı bir romanı tefrika edildi. Bu yıllarda Sada-yı Hak gazetesinde 'Melik Tavus' adlı bir roman yayımladı. Tahran elçisi (1925-1930),Elazığ milletvekili (1930-1932),Kabil ve Moskova elçisi oldu (1926-1938). Bilecik milletvekili (1941) seçildi,aynı yıl CHP Genel Sekreterliğine getirildi. Bilecik milletvekilliğine yeniden seçildi (1946). 1945 yılında CHP Genel Sekreterliğinden ayrıldı.
Yaşamin son dönemlerinde bazi hastaliklara yakalandi ve bu yüzden de öykü yazmayi yavaş yavaş birakan Memduh Şevket Esendal 1952'de vefat etmiştir.
Esendal'ın edebiyatımıza getirdiği en önemli yenilik, ele aldığı konuları büyük bir sadelikle işlemesidir. Bu konular, yine sıradan insanların yaşamları etrafında gezinir. Öykücülüğe başladığı ilk yıllarda, dilde sadeleşmenin öncüsü olan Ömer Seyfettin'in izinden giden Esendal, ustalık dönemine eriştiğinde, hem Ömer Seyfettin'den, hem de kendi çağdaşlarından daha sade ve düzün bir dille yazmıştır. Uslübunda Çehov'un etkileri açıkça görülür. Hatta, bazı öyküleri, Çehov'dan yapılmış uyarlamalardır. Ancak bu etki, yazım tarzı, dildeki sadelik, kişilerin seçilişi ile sınırlı kalır. Esendal, Çehov'un karamsar bakışını tekrarlamaz. Kendi deyişiyle; insanlara yaşamak için ümit, kuvvet ve neşe veren yazılardan hoşlanır, insanları yoğunmuş mutfak paçavrasına çeviren ve yeise düşüren yazılardan hoşlanmaz.
ESERLERİ:
ROMAN:
Ayaşlı ve Kiracıları (1934-1957)
Vassaf Bey (1983, ölümünden sonra)
ÖYKÜ:
Hikayeler 1. Kitap (1946, Otlakçı adıyla 1958)
Hikayeler 2. Kitap (1946 Mendil Altında adıyla 1958)
Temiz Sevgiler (iki cilt, ölümünden sonra 1983)
Veysel Çavuş (1984, ölümünden sonra)
Bir Küçük Çiçek (1984, ölümünden sonra)
İhtiyar Çilingir (1984, ölümünden sonra)
|