ASAF HALET ÇELEBİ (1907-1958)
1907 yılında İstanbul'da doğdu. İlk ve örta öğrenimini Galatasaray Lisesi'nde yaptı Adliye Meslek Mektebi'ni tamamladıktan sonra Üsküdar Asliye Ceza Mahkemesinde katip olarak çalışmaya başladı. Osmanlı Bankası ve Denizyolları İdaresinde çalıştı. En son İstanbul Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü Kütüphanesinde memur olarak çalıştı. 1958 yılında öldü.
Şiire gazel ve rubailer yazarak başlayan Asaf Halet Çelebi'nin ilk şiirleri Servet-i Fünftn, Hamle, Sokak gibi dergilerle, Gün gazetesinde yayımlanır. Şiirlerinde mistik, soyut ve egzotik unsurlar hakim olur. Hem tasavvur, hem de mistisizm onun şiirlerinde harmanlanarak, ona özgü şiirlerin ortaya çıkmasını sağlayan iki önemli unsurdur. Asaf Halet Çelebi'nin hemen hemen bütün şiirlerinde tasavvufi ve mistik eğilimler yer alır. Çocukluğunda büyüklerinden sıkça dinlediği masallar, hikayeler, doğu kültürüne ait efsaneler onun hayal dünyasında oldukça derin izler bırakır, bu izler daha sonra şair kimliğine de güçlü bir şekilde etki eder.
Asaf Halet, kendi ruh hallerini anlattığı şiirlerinde dahi, masal ve tasavvuftan yararlanır. Sadece İslam tasavvufu değil, uzak doğu mistisizmi ve diğer ilahi dinlerin mistisizminden de yararlanır. Hayata ironik olarak baktığı şiirlerinde dahi, dinlediği masalların hayal dünyasında oluşturduğu izler görülür.
Asaf Halet Çelebi'ye göre "şiir basmakalıp bir peyzaj, uluorta bir hikaye olmadığı gibi, neyi ifade ettiği belli olmayan bir musiki de değildir. Fakat şiirde bunlilrın hepsinden birer nebze bulunmak icap eder. Ancak şairin maksadı ne hikaye anlatmak, ne musiki yapmak ne de resim çizmek olmadığı için bunlar ancak dozu kaçırılmadan şiire verilebilir." Yine ona göre "şair şuuraltı ile çok temas etmesi gereken bir insandır.
Asaf Halet şiirde vezin ve kafiyeye önem vermez, şiirde ahengi yakalamak için bunlara başvurmaz, ahengi şiirin kompozisyonunda arar.
Asaf Halet Çelebi, yaşadığı dönem içinde hiçbir şiir akımının etkisi altında kalmadan kendine özgü şiirler yazabilmiş, diğer taraftan da taklit edilmesi oldukça zor bir şairdir. Cumhuriyet döneminde, eski şiiri oldukça iyi bilen bir sanatçı olarak mistik şiirde yenilik gerçekleştirebilen bir sanatçıdır.
"O, ne gelmiş geçmiş tek şairdi ne de şiirleri tartışılmaz metinlerdi. O yer. yer empresyonist ama çoğunlukla realiteyi mistisizmle karıştıran irrealist söyleyişleriyle bir yandan kimi batılı şairlerle yakınlık kurarken diğer yandan da doğulu mutasavvıf şairlerden beslenmeyi ihmal etmeyen bir yenilikçi şairdi. Bu yönüyle Asaf Halet, birçok sanatçının geçmişinden ve doğu kültüründen kopuk bir kültürle yetişmeyi yeğlediği bir dönemde yetişmiş olmasına rağmen farklı bir kişiliğe sahiptir.
Asaf Halet Çelebi'nin başlıca şiir kitapları şunlardır:
He(l942)
Lamelif (1945)
Om Mani Padme Hum (1953).
|